Η γενική στρατηγική σε θέματα μετανάστευσης και εργασιακών συνθηκών, σε κυβερνητικό επίπεδο, που θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης-Αφρικής, στις 7 και 8 Δεκεμβρίου στη Λισσαβόνα, παρουσιάζεται με μια αρκετά σαφή μορφή: Επιχειρείται η πρόσδεση στο νεοφιλελεύθερο άρμα οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) είτε διεθνείς είτε από τις ευρωπαϊκές και αφρικανικές χώρες, ώστε να επιδιωχθούν μια σειρά στρατηγικών συνεργασιών.

Αυτό που επιδιώκεται πάνω απ’ όλα, είναι ένα πρότυπο ανάπτυξης εν είδει «φιλανθρωπίας» για την Αφρική, μια πολιτική που ξεχνά τις κρατικές υποσχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ενίσχυση της Αφρικής που εκφράζεται σε κάθε Σύνοδο Κορυφής, τα εμπόδια που καθιστούν νεκρό γράμμα τις υποσχέσεις για τα αφρικανικά γεωργικά αγαθά στις ευρωπαϊκές αγορές, τις υποσχέσεις χαρίσματος των χρεών και την επίτευξη των αποκαλούμενων «στόχων χιλιετίας»…

Είναι μια στρατηγική υπολογισμού ότι μερικές χώρες (κυρίως πρώην αποικιακές δυνάμεις) πρέπει να συνεχίσουν να ωφελούνται, με έναν σχεδόν μονοπωλιακό τρόπο, σε μερικούς τομείς της αγοράς. Ακόμη και ο αδύνατος πορτογαλικός καπιταλισμός έχει σημαντικά οικονομικά ενδιαφέροντα και ομάδες που επενδύουν σε τέτοιες στρατηγικές συνεργασίες, όπως για παράδειγμα στην Ανγκόλα, στον τομέα της εφαρμοσμένης μηχανικής, τον τομέα του πετρελαίου και πρόσφατα κι ακόμα στον τραπεζικό και χρηματοδοτικό τομέα.

Μια τέτοια στρατηγική επιτρέπει στις ΜΚΟ να αποτελούν την ορατή εικόνα μιας αυξανόμενης εξάρτησης των χωρών της Αφρικής από τον καπιταλισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό συμβαίνει ήδη, μετά από περικοπές στην υγεία, την εκπαίδευση και τον δημόσιο τομέα γενικά, μέσω της εγκληματικής πολιτικής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας που προώθησαν τα, δυστυχώς, διάσημα «σχέδια διαρθρωτικής προσαρμογής» στη δεκαετία του ‘90, με την πλήρη συμφωνία των ευρωπαϊκών δυνάμεων. Αυτό έχει στόχο, επίσης, να κάνει τους φορείς των κοινωνικών θεσμών να αποδεχθούν την κρατική λογική καθώς και τους στόχους που οι κυβερνήσεις αναθέτουν σ’ αυτούς «γενναιόδωρα».

Κάποιος πρέπει να τονίσει τη σημασία, για τις προετοιμασίες της Συνόδου Κορυφής Ευρώπης-Αφρικής, της συνάντησης των συνδικάτων που πραγματοποιήθηκε στη Λισσαβόνα, στις 26 και 27 Οκτωβρίου, κεκλεισμένων των θυρών. Η συνάντηση διοργανώθηκε από κοινού από την ETUC (European Trade Union Confederation – Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων) και την παρούσα προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (δηλαδή της πορτογαλικής κυβέρνησης) μαζί με την CIS (International Trade Unions Confederation – Διεθνής Συνομοσπονδία Συνδικάτων) και τα Αφρικανικά Συνδικάτα.

Τα συνδικάτα που ανήκουν στην ETUC (οι πορτογαλικές συνομοσπονδίες UGT και CGTP είναι πλήρη μέλη της) παρέχουν «συμβουλές» σε τέτοιες Συνόδους. Αλλά ως ομόλογοι και λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική τους εξάρτηση, τα συνδικάτα αυτά αναμένεται να εξαρτηθούν ακόμα περισσότερο από τους στόχους των κυβερνητικών και διαπεριφερειακών οργάνων. Ουσιαστικά, το ίδιο πράγμα μπορεί να ειπωθεί και για την «επίσημα υποστηριζόμενη» συνάντηση των ΜΚΟ στα τέλη Νοεμβρίου στη Λισσαβόνα.

Αυτές οι προτάσεις και συστάσεις, που υποβάλλονται είτε από τις ΜΚΟ είτε από τα συνδικάτα αυτά θα ληφθούν υπόψη μόνο αν και όταν θέλουν οι κυβερνήσεις, στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκέμβρη. Αλλά, αντίθετα, τα όργανα των κοινωνικών θεσμών θα κληθούν ή θα προσκληθούν για να υλοποιήσουν τα προγράμματα που έχουν εγκρίνει και βρει ενδιαφέροντα οι κυβερνήσεις. Είτε στα άτυπα Φόρουμ είτε τις συνεδριάσεις είτε στην επίσημη Σύνοδο Κορυφής, δεν θα υπάρξει κανένας πραγματικός συμβιβασμός ώστε να επιτευχθεί οτιδήποτε τόσο στο οικονομικό όσο και στο κοινωνικό και ανθρωπιστικό επίπεδο.

Μερικοί θα δείξουν «ενδιαφέρον» για τις συνεχείς παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε μερικές χώρες της Αφρικής ή ακόμα και στην «Ευρώπη-φρούριο», όπου οι μετανάστες διώκονται, ταπεινώνονται και εκμεταλλεύονται με όλα τα μέσα. Και ξέρουμε καλά ότι οι περισσότεροι προέρχονται από τις χώρες της Αφρικής. Εντούτοις, τα αποδοτικά μέσα άσκησης πίεσης στα κράτη ώστε να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους δεν θα επεκταθούν. Θα είναι περισσότερο ένα στάδιο για να κάνουν το παιχνίδι τους αρκετοί θεσμικοί παράγοντες: θα στείλουν τους αντιπροσώπους τους σαν να πρόκειται κάνουν δήθεν κάτι. Μερικοί θα παραβρεθούν για να βελτιώσουν απλώς την εικόνα τους ή να προωθήσουν την όποια πολιτική τους.

Αυτές οι Σύνοδοι Κορυφής είναι τελετές, με μικρή αποδοτικότητα σε επίπεδο συνομιλιών, καθώς όλα τα σχετικά ζητήματα συζητιούνται μήνες νωρίτερα, πριν υπογραφεί οποιοδήποτε πρωτόκολλο.

Οι Σύνοδοι Κορυφής είναι σημαντικές μόνο ως «πολιτικό μάρκετινγκ», για να διαιωνιστεί η αυταπάτη ότι επιτυγχάνεται κάτι σχετικά με «την εξόντωση της πείνας στην Αφρική». Άλλωστε, αυτά τα συνεχώς επαναλαμβανόμενα ψέματα πείθουν τον κόσμο, παρ’ όλες τις ενδείξεις ότι δεν έχει γίνει τίποτε σημαντικό! Πέρα απ’ αυτές τις καταγγελίες εν είδει «τσίρκου», είναι ώρα να ενισχυθούν οι συνδετικοί κρίκοι συνεργασίας μεταξύ των κοινωνικών αγωνιστών και από τις δύο ηπείρους.

Πρόσφατα, τον Απρίλη-Μάη, στο Παρίσι, διεξήχθη η διάσκεψη Ι-07, με την παρουσία εναλλακτικών συνδικάτων και ομάδων από διάφορες ηπείρους, με μια ευδιάκριτη αντιπροσώπευση αφρικανικών οργανώσεων. Τελευταία, από τις 16 έως τις 18 Σεπτέμβρη, διεξήχθη στην Μάλαγα η συνάντηση συνδικάτων και ομάδων και από τα δύο σκέλη της Μεσογείου, με συμμετοχή αντιπροσωπειών από την Αλγερία, το Μαρόκο και την Ευρώπη (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και Πορτογαλία).

Με μια ανοικτή και αδελφική συνεργασία με όλες τις ομάδες και τις οργανώσεις ταξικής πάλης που είναι πρόθυμες να συνεχίσουν την ήδη πραγματοποιημένη εργασία, θα ήταν μεγάλου ενδιαφέροντος του να συγκληθεί μια διάσκεψη ή μια συνάντηση για να συντονίσει την όλη στρατηγική μας σχετικά με τις νεοφιλελεύθερες και νεοαποικιακές επιθέσεις στις χώρες μας, για το σεβασμό των δικαιωμάτων των μεταναστών και των οικογενειών τους. Μια συνάντηση που θα έχει συνέχεια και που μπορεί να επιτύχει, είτε για τις πορτογαλικές οργανώσεις είτε άλλες συμμετέχουσες χώρες, τους ακόλουθους στόχους:

– Αξιολόγηση και παρακολούθηση της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών-μελών της όσον αφορά τις προφανείς παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων είτε στο ευρωπαϊκό χώρο είτε στην Αφρική.

– Προγραμματισμός περιοδικών συναντήσεων των κοινωνικών αγωνιστών από τις χώρες μας. Αυτό προϋποθέτει συχνή ανταλλαγή πληροφοριών και μόνιμο συντονισμό μεταξύ των οργανώσεών μας.

– Δημιουργία δομών υποστήριξης των Αφρικανών μεταναστών εκεί που δεν υπάρχει ακόμα καμιά τέτοια δομή καθώς και για να ενισχυθούν εκείνες οι δομές που υπάρχουν ήδη.

Οι οργανώσεις (συνδικάτα, σύνδεσμοι, ομάδες κ.λπ….) έχοντας μια παρουσία στο κοινωνικό πεδίο, δηλαδή εκείνοι που υποστηρίζουν τους αγώνες των μεταναστών ή άλλες επισφαλείς καταστάσεις, το καλύτερο που θα έκαναν ήταν να ενωθούν στη βάση των αγώνων τους, αλλά μένοντας έξω από κάθε νεοφιλελεύθερη πολιτική ηγεμονία. Εάν αφεθούν να κάνουν το αντίθετο, θα εξουδετερωθούν σύντομα, θα γραφειοκρατικοποιηθούν και θα χάσουν τον σκοπό ύπαρξής τους.

* Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στις 3 Νοέμβρη στο www.anarkismo.net και αποτελεί προσωπική άποψη του συγγραφέα, ο οποίος είναι αναρχικός κομμουνιστής από την Πορτογαλία. Ελληνική μετάφραση «ούτε θεός-ούτε αφέντης¨», 11 Νοέμβρη 2007.